Zoeken

Aandelen met meervoudig stemrecht: een revolutie?

Home  /  Knowledge sharing  /  Blog  /  Aandelen met meervoudig stemrecht: een revolutie?

Aandelen met meervoudig stemrecht: een revolutie?


Sinds de inwerkingtreding van het nieuwe vennootschapsrecht op 1 mei 2019 (WVV) werd het reeds lang heersende principe van “1 aandeel, 1 stem” afgeschaft in een aantal vennootschapsvormen. 

In niet genoteerde vennootschappen wordt het meervoudig stemrecht volledig geliberaliseerd

In genoteerde vennootschappen wordt gekozen voor een op het Franse recht gebaseerde systeem: aandeelhouders krijgen een dubbel stemrecht indien zij hun aandelen tenminste twee jaar ononderbroken aanhouden.

Deze nieuwe regels worden onthaald als een revolutie. De geschiedenis leert anders.

Rond 1900 werd in een groot aantal van de toen geïndustrialiseerde landen de regel van “1 aandeel, 1 stem” verlaten voor de praktijk van het meervoudig stemrecht. Rond de jaren 1920 kenden de aandelen met meervoudig stemrecht een spectaculaire groei zodat ze zelfs bijna de algemene regel werden.

In de turbulente jaren na de beurscrash van 1929 en de grote depressie keerde de publieke opinie zich tegen het meervoudig stemrecht en werden de aandelen met meervoudig stemrecht door het KB van 31 oktober 1934 verboden.  Het beginsel werd ingevoerd dat het stemrecht in evenredige verhouding dient te staan tot de (kapitaal) inbreng van de aandeelhouder.

Nochtans bleef het meervoudig stemrecht bestaan in onder meer Denemarken, Frankrijk, Italië, Ierland, Hongarije, Nederland, Finland, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Japan. 

België bleef niettemin decennialang met enkele andere landen binnen en buiten Europa vasthouden aan het principe van “1 aandeel, 1 stem”.

De implicaties van de toepassing van het meervoudig stemrecht blijft de gemoederen in de academische wereld en de vakpers beroeren. Zo bijvoorbeeld houdt de Ford familie slechts 4% van de aandelen van de gelijknamige groep, maar bezit zij 40% van de stemrechten. Dergelijke verhoudingen zijn tevens schering en inslag bij de grote technologiebedrijven (bijv. Mark Zückerberg maakte er ook al royaal gebruik van).

In België werd het nieuwe WVV in het algemeen en de afschaffing van het principe “1 aandeel, 1 stem” verdedigd onder het motto van de flexibilisering van een voorbijgestreefd vennootschapsrecht. Het beantwoordde ook aan het oogmerk (of minstens de hoop) om buitenlandse ondernemers te overtuigen te kiezen voor een Belgische vennootschapsvorm.

Het debat over de pros en cons  van het meervoudig stemrecht zal niet snel luwen. Enerzijds zijn er de onmiskenbare voordelen: aandeelhouders kunnen hun (machts)verhoudingen “boetseren” op manieren die beter aansluiten bij de praktijk dan het rigide “1 aandeel, 1 stem”.

Maar de vakpers geeft ook voortdurend ammunitie aan de sceptici: zo schreef The Economist recent (januari 25-31/2020) dat voor elk 1% van “bevriende” aandeelhouders de return on investment zakt met 0,12%.

Verder wijzen wetenschappelijke studies er op dat de zogenaamde ‘loyalty votes’ (lees: het dubbel stemrecht) hoofdzakelijk de reeds controlerende aandeelhouders bevoordelen.

Bibliotheken zijn volgeschreven over de voormelde problematiek. Dat laat onverlet het feit dat ondernemers en rechtspractici sinds 1 mei 2019 op een creatieve wijze structuren kunnen opzetten die tegemoet komen aan de wensen van aandeelhouders die voorheen in het keurslijf geprangd waren van de regel van “1 aandeel, 1 stem”.

Heeft u hieromtrent vragen? Aarzel niet Mtr. Dirk Berckmans te contacteren.