Blijf op de hoogte!
Wenst u op de hoogte te blijven van de laatste inzichten van Caluwaerts Uytterhoeven, bezorg ons dan uw gegevens via het formulier hieronder.
Octrooien als sleutel tot zakelijk succes
Deel via LinkedInJuridische inzichten
22/04/2025
5 min read
Een wegwijs in de complexe wereld van octrooibescherming en de voordelen ervan
Innovatie is vandaag de dag dé drijvende kracht achter succesvolle bedrijven. Maar een goede uitvinding alleen is niet genoeg - zonder octrooibescherming loopt u niet alleen het risico dat concurrenten ermee aan de haal gaan, maar mist u ook belangrijke strategische voordelen.
De cijfers liegen er niet om: bedrijven die hun uitvindingen met een octrooi beschermen, groeien aanzienlijk sneller dan bedrijven zonder octrooien. Een octrooi biedt namelijk veel meer dan alleen bescherming. Het versterkt uw marktpositie, trekt investeerders aan en kan zelfs nieuwe verdienmodellen opleveren, zoals licenties of samenwerkingen. Door octrooien strategisch in te zetten, kunt u niet alleen uw uitvinding veiligstellen, maar ook de groei en waarde van uw bedrijf maximaliseren. Dit benadrukt hoe cruciaal het is om uzelf als ondernemer te verdiepen in de wereld van octrooien en hoe ze uw onderneming kunnen versterken.
Maar hoe werkt een octrooi precies? Welke uitvindingen komen in aanmerking voor bescherming? Wat zijn de voordelen voor uw onderneming en hoe kunt u deze optimaal benutten? Hoe lang biedt een octrooi bescherming en in welke landen kunt u uw uitvinding laten octrooieren?
In deze blog duiken we dieper in de complexe wereld van octrooien en beantwoorden we al deze vragen. Lees verder en ontdek hoe octrooien de sleutel tot uw succes kunnen zijn!
Wat is een octrooi en wat kan het voor u betekenen?
Een octrooi, ook wel ‘patent’ genoemd, is een door de overheid verleend, tijdelijk exclusief recht op de exploitatie van een uitvinding.
Het betreft een verbodsrecht: de octrooihouder kan derden de exploitatie of commerciële toepassing van zijn uitvinding zonder zijn toestemming verbieden. In ruil voor deze bescherming wordt de octrooiaanvraag, zelfs vóór de verlening, gepubliceerd om technologische innovaties te bevorderen. Een octrooi vormt als het ware de beloning voor de bijdrage die de octrooihouder levert aan de technische vooruitgang.
Een octrooi kan niet alleen defensief worden gebruikt, maar ook offensief om concurrenten te blokkeren. Als u weet dat een concurrent werkt aan een technische oplossing die vergelijkbaar is met de uwe, kunt u met een octrooi verhinderen dat hij zijn uitvinding exploiteert. Bovendien biedt een octrooi de mogelijkheid om op te treden tegen namaak.
Een octrooi kan ook dienen als strategisch of financieel instrument en nieuwe verdienmodellen opleveren, zoals licenties of samenwerkingen. Blijkt uw uitvinding niet interessant om zelf te exploiteren, dan kunt u via een octrooi alsnog uw investering verzilveren door licenties te verlenen aan derden in ruil voor royalty’s. Daarnaast kunt u uw octrooi volledig overdragen of gedeeltelijk delen in mede-eigendom. Octrooien bevorderen bovendien kennisdiffusie en technologische kruisbestuiving tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen via kruislicenties.
Octrooien kunnen de waarde van een bedrijf bij verkoop of overname beïnvloeden en zijn vaak een essentiële asset voor startups om risicokapitaal aan te trekken. Investeerders hechten veel belang aan intellectuele eigendom, en een octrooiportfolio biedt hen een minimale garantie op return on investment.
Daarnaast kan de vermelding ‘patent pending’ of ‘patented’ als marketinginstrument dienen en draagt een octrooi bij aan een sterker imago van de onderneming.
Ten slotte is er nog de gunstige fiscaliteit: netto-inkomsten uit octrooien kunnen via de ‘innovatieaftrek’ tot 85% vrijgesteld worden van belastingen.
Wat zijn de voorwaarden voor octrooibescherming?
Octrooien worden verleend voor (1) alle uitvindingen, in alle technologische domeinen, die (2) nieuw, (3) inventief en (4) industrieel toepasbaar zijn.
Met de eerste voorwaarde wordt bedoeld dat de uitvinding een technische oplossing voor een technisch probleem moet bieden. Ontdekkingen, theorieën, esthetische creaties, computerprogramma’ en processen die zich binnen een bedrijf of in het menselijk brein afspelen, zijn als zodanig uitgesloten van octrooibescherming, tenzij een technisch effect kan worden aangetoond.
De nieuwheidsvereiste houdt in dat een uitvinding op de indieningsdatum geen deel mag uitmaken van de ‘stand van de techniek’. Dit omvat alles wat wereldwijd vóór die datum openbaar is gemaakt via publicatie, mondelinge beschrijving, toepassing of andere vormen van openbaarmaking.
Naast nieuwheid moet de uitvinding ook inventief zijn, in die zin dat zij – voor een gemiddelde vakman in het betreffende technische domein – niet op een voor de hand liggende wijze uit de stand van de techniek mag voortvloeien.
De laatste voorwaarde (die bijna altijd vervuld is) vereist dat de uitvinding in de industrie kan worden gebruikt en hangt nauw samen met de eerste voorwaarde, namelijk dat de uitvinding een technisch karakter moet hebben.
Wat moet ik doen om een octrooi te bekomen?
Een octrooi is altijd gebonden aan een specifiek territorium of land, en de octrooiaanvraag wordt door de bijbehorende instanties aan de eerder genoemde voorwaarden getoetst.
Bij het nastreven van octrooibescherming in België heeft men drie opties. De aanvrager kan kiezen voor
- de nationale route, via een Belgische octrooiaanvraag bij het Belgische Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE);
- de Europese route, via een Europese octrooiaanvraag bij het Europees Octrooibureau (EOB), of;
- de internationale route, via een internationale octrooiaanvraag bij één van de ontvangende kantoren van de Wereldorganisatie voor de Intellectuele Eigendom (WIPO).
Zowel de Europese als de internationale procedure bieden de mogelijkheid om, met één aanvraag en procedure, een octrooi te verkrijgen in alle landen die partij zijn bij respectievelijk het Europees Octrooiverdrag of het PCT-Verdrag.
Een Europees octrooi, verleend door het EOB, wordt omgezet in een bundel van nationale octrooien, waarbij de bescherming wordt geregeld door de nationale octrooiwetten van de betrokken landen. De houder van een Europees octrooi kan ook kiezen voor ‘eenheidswerking’, waardoor uniforme bescherming wordt geboden in alle deelnemende EU-lidstaten van de UPC-Overeenkomst.
In een latere blog leggen we uit wat de voor- en nadelen zijn van een Europees octrooi met 'eenheidswerking'."
Wat zijn de kosten?
Deze kunnen sterk variëren. Ze zijn afhankelijk van de aard van uw uitvinding en de geografische reikwijdte van de gevraagde bescherming. U moet rekening houden met de erelonen van een octrooigemachtigde en/of gespecialiseerde advocaat, vertaalkosten afhankelijk van de regio’s waar u bescherming wenst, kosten voor het handhaven van uw octrooi (bijvoorbeeld via juridische procedures) en de verschillende taksen voor indiening en instandhouding.
Wat is de duur van de octrooibescherming?
Deze bedraagt 20 jaar vanaf de datum van indiening van de octrooiaanvraag. Let op: om het octrooi in stand te houden, moet in de meeste landen jaarlijks octrooibelasting worden betaald. Een octrooi kan ook na verlening nietig worden verklaard als later blijkt dat niet aan de octrooivoorwaarden is voldaan. Dit benadrukt het belang van voorafgaand goed advies. Ten slotte kan de octrooihouder op elk moment zijn octrooi geheel of gedeeltelijk herroepen, of er geheel of gedeeltelijk afstand van doen.
Vragen over octrooien?
Kortom, in de huidige kennis- en innovatie-economie zijn octrooien de sleutel tot succes. Ze vormen geen extraatje, maar een hefboom voor bedrijven om hun volledige potentieel te bereiken en te benutten.
Wilt u erachter komen of uw uitvinding in aanmerking komt voor octrooibescherming, of wenst u advies over de meest geschikte strategie voor uw specifieke situatie?
Aarzel dan zeker niet om het team van Caluwaerts Uytterhoeven Advocaten te contacteren via 03 448 49 92 of info@legaloffice.be.