Blijf op de hoogte!
Wenst u op de hoogte te blijven van de laatste inzichten van Caluwaerts Uytterhoeven, bezorg ons dan uw gegevens via het formulier hieronder.
"Stop - the - clock" is gestemd: ESG - rapportering op winteruur: stilstand, uitstel of strategische pauze?
Deel via LinkedInJuridische inzichten
08/12/2025
3 min read
Wat betekent het uitstel van de CSRD écht voor bedrijven?
De Kamer keurde het wetsontwerp bij meerderheid goed tijdens zijn plenaire zitting van 4 december 2025. Vanaf de publicatie in het Belgisch Staatsblad zal stop-the-clock in werking treden.
Duurzaamheid is al enkele jaren een centraal thema in het Europese bedrijfsleven. De Europese Unie wil bedrijven stimuleren om transparanter te zijn over hun impact op mens, milieu en maatschappij. Dit gebeurt onder meer via een Europese richtlijn, de zogenaamde CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). De richtlijn verplicht bedrijven om te rapporteren over hun duurzaamheidsbeleid en -prestaties.
In onze eerdere blogs “Maatschappelijk verantwoord ondernemen door de lens van ESG: is negeren nog een optie?” en “De Belgische CSRD-omzetting in het kader van ESG: hoe ver staan we?” lichtten we reeds een tipje van de groene sluier. Maar wat is de actuele stand van zaken en wat houdt stop-the-clock nu precies in?
Een chronologisch overzicht
In 2022 nam de Europese Unie de CSRD aan. De Europese regelgever verplichtte lidstaten om de richtlijn uiterlijk tegen 6 juli 2024 om te zetten. Intussen zette de Belgische wetgever de CSRD om naar Belgisch vigerend recht. De Belgische regelgeving luidt: “Wet van 2 december 2024 betreffende de openbaarmaking van duurzaamheidsinformatie door bepaalde vennootschappen en groepen en de assurance van duurzaamheidsinformatie en houdende diverse bepalingen.”
De oorspronkelijke tekst van de richtlijn kent een gefaseerde invoering via zogenaamde waves:
| Wave | Bedrijf | Tijdlijn |
| Wave 1 | Ondernemingen onderworpen aan de NFRD (beursgenoteerde bedrijven en financiële instellingen met meer dan 500 FTE) | Rapportering in 2025 over het boekjaar 2024 |
| Wave 2 | Grote ondernemingen nog niet onderworpen aan de NFRD | Rapportering in 2026 over het boekjaar 2025 |
| Wave 3 | Beursgenoteerde kmo's | Rapportering in 2027 over het boekjaar 2026 |
| Wave 4 | Ondernemingen van buiten de EU die ook niet-beursgenoteerd zijn in de EU | Rapportering in 2029 over het boekjaar 2028 |
Stop - the - clock
Begin 2025 bleek dat veel bedrijven, zelfs grote ondernemingen, niet klaar zijn voor de nieuwe rapporteringsverplichtingen. Zo presenteerde de Europese Commissie in februari 2025 het Omnibusvoorstel. De officiële doelstelling van het Omnibusvoorstel is om de administratieve lasten voor ondernemingen te verlagen en de concurrentiekracht van Europa te behouden.
Een eerste maatregel binnen Omnibus is de "stop the clock" - richtlijn (EU 2025/794). Deze Europese richtlijn werd op 17 april 2025 aangenomen en geeft lidstaten tot 31 december 2025 om dit onderdeel van het Omnibusvoorstel om te zetten naar nationaal recht.
In praktijk:
Zoals de naam doet vermoeden, stelt stop - the - clock de rapporteringsverplichtingen voor bepaalde ondernemingen tijdelijk uit.
Namelijk:
- Wave 2 - bedrijven zullen pas moeten rapporteren over hun duurzaamheidsinformatie in 2028 over boekjaar 2027.
- Wave 3 - bedrijven zullen pas moeten rapporteren over hun duurzaamheidsinformatie in 2029 over boekjaar 2028.
Ter aanvulling, voor Wave 1 - bedrijven wijzigt stop - the - clock niets. Deze ondernemingen moesten in 2025 reeds rapporteren over boekjaar 2024.
Doelstelling:
Dit uitstel kadert in het ruime Omnibusvoorstel, waarbij de Europese regelgever aanzienlijke hervormingen over de inhoud en toepasbaarheid van duurzaamheidsrapportering voor ogen heeft.
Vooral de beperking van de scope van bedrijven die verplicht worden om onder CSRD te rapporteren, zal aanzienlijk verkleinen. Experten schatten dat ongeveer 80% van de bedrijven die onder de huidige wettekst moeten rapporteren, niet meer onder deze verplichting zullen vallen als Omnibus erdoor komt.
Verder zal Omnibus wellicht een belangrijke taak wegleggen bij de zogenaamde Voluntary Sustainability Reporting Standard for non-listed SME's (VSME). VSME is een norm om kmo's, die niet onder de verplichte rapporteringsvereisten van de CSRD vallen, te ondersteunen bij het rapporteren over ESG-aangelegenheden.
Dit kan voor kmo's onder meer van belang zijn om:
- informatie te verstrekken die helpt te voldoen aan de gegevensbehoeften van grote ondernemingen die duurzaamheidsinformatie van hun waardenketen vragen;
- informatie te verstrekken die helpt te voldoen aan de gegevensbehoeften van aandeelhouders;
- informatie te verstrekken aan klanten en leveranciers die helpt om zich concurrerend te positioneren, zonder risico's te lopen inzake misleiding van de markt en consumenten (compliance);
- informatie te verstrekken die helpt te voldoen aan de gegevensbehoeften van banken en investeerders, waardoor ondernemingen gemakkelijker toegang krijgen tot financiering;
- het tegemoetkomen aan vraagstukken omtrent duurzaamheid om zo groei te ondersteunen, veerkracht op korte, middellange en lange termijn te versterken;
- bij te dragen tot een duurzamere en inclusievere economie.
VSME zal dus een vereenvoudiging zijn voor kmo's om op een praktische en toegankelijke manier over ESG-aspecten te rapporteren en te communiceren, zonder daar exuberante kosten voor nodig zijn.
Besluit
Het wetsontwerp tot wijziging van artikel 116 van de wet van 2 december 2024 werd op 4 december 2025 aangenomen. Na publicatie in het Belgisch Staatblad zal stop - the - clock Belgisch recht zijn.
Wave 2 en 3 - bedrijven krijgen twee jaar extra tijd om hun systemen, processen en kennis op orde te brengen.
Stop - the - clock betreft een uitstel, geen afstel. De rapporteringsverplichtingen blijven bestaan. Hoe deze precies zullen worden ingevuld, is nog voer voor discussie binnen de Europese instellingen. Dit neemt niet weg dat bedrijven vandaag al actie kunnen ondernemen.
Namelijk vergt een onduidelijk (wettelijk) kader bijzondere oplettendheid. Vaak zal CSRD geen ver-van-je-bed-gegeven zijn waarbij onder meer ketenverantwoordelijkheid om de hoek loert. Voorbereiding en opvolging van de ontwikkelingen zijn dan ook raadzaam en vrijwillige rapportering kan nuttig zijn.
Om het met de woorden van Abraham Lincoln te stellen: "Give me six hours to chop down a tree and I will spend the first four sharpening the axe"
Heb je vragen over ESG of potentiële rapporteringsverplichtingen voor je bedrijf, aarzel niet om onze specialisten ter zake te contacteren.